Symje i morgondagens urolege vatn
Tolv postkort frå ein sommar i Paris.
Emily Tante. Foto: Hayan Abdallah / @hayanabdallah / @urbanspace61
Reisebrev. Publisert 27. august 2024.
Les Cascades, 25. juni 2024
Eg vakna i dag og gjekk rett ned til favorittbistroen. Lyttar til andre folk sine samtalar. Eg har eit fast bord, her sat eg også då eg var her i fjor. Trufast type. Same resonnement? Stiller meg sjølv same spørsmål?
Når ein blir kjend med ein stad, blir ein også litt blasert. Full av forklaringsmodellar. Men eigentleg forstår eg nesten ingenting av Frankrike. Tolkingane eg har halde fast ved sidan eg studerte her, skuggar for synet.
Tvilen er også ein slags innviingsprosess.
Palais de Tokyo, 26. juni 2024
Sykla sørvestover i dag og såg ei utstilling – Past Disquiet – om ulike eksil- og solidaritetsmuseum. Eg las om Den Internasjonale Kunstutstillinga for Palestina som opna i 1978 i Beirut; 200 verk donert av kunstnarar frå 30 ulike land, i solidaritet med den palestinske kampen for land og sjølvråderett. Verka skulle vere grunnsteinen i eit framtidig palestinsk kunstmuseum. Tenk på alt arbeidet som er gjort som vi ikkje kjenner til. Bygget der verka var lagra, vart bomba av Israel i 1982. Og arbeidet forsvann ut av historia, står berre att i folk sitt minne, i nokre få foto.
Jardin Berthe Weill, 27. juni 2024
Frukthandlar. Bokhandlar. Beige bygningar. Tabac-sjapper. Smug, hustak. Aprikosar. Gamle damer. Gamle tre! Røyke for mykje. Klage. Apoteka sine temperaturmålarar overdriv grovt (alltid over 30 grader). Paris, eit utval tags: RN europeisk skam / 1871 grunnar til å knulle Macron / Macron = Marine.
Place des Fêtes. École des Beaux Arts (nedmåla av palestinske flagg). Picassomuseet (eit av Françoise Gilot sine måleri: eit safirblått eple, ei nattfrukt).
Place de la République, 28. juni 2024
Eg prøvde å gå på «gatemøte» for Palestina nettopp. Retorikken var annleis. Dei snakka meir om den væpna motstandskampen og palestinarane sin rett til å forsvare seg. Det har kanskje å gjere med at den franske offentlegheita omtalte Hamas-angrepet i 2023 som eit reint terrorangrep, på lik line med Bataclan-angrepet i Paris 2015. Innanriksministeren forsøkte å forby Palestina-demonstrasjonar etterpå. Sjølvsagt endrar det forteljinga, slagorda. «Algerie vann, Palestina vil vinne», ropte vi. Ein fyr som representerte Kanaky (urfolksnamnet på det franske stillehavsterritoriet Ny-Caledonia) fortalde om motstandskampen deira. Retorikken er kopla på eiga kolonihistorie her.
På metroline 7, 30. juni 2024
Opningsseremonien til OL i Paris 2024. Foto: Lars Baron / Getty Images
I dag då eg gjekk og dreiv langs Canal Saint-Martin, såg eg politiet arrestere flyktningane som bur i telt der. Sjølv utanfor bykjernen skal Paris’ gater bli reinska og reine før OL. Dei sette handjern på folk. Flyktningane blir køyrde ut i forstadane og dumpa der. Det var stilt, eg høyrde ingen snakke, det var ingen som ropte. Eg stod der og såg på. Eller eg grein. Skal ein la vere med det?
«Vi er verdas sjette største økonomi, leikane skal spegle dei industrielle kreftene i bysektoren vår», har adm. dir. i etaten som har ansvar for OL-fasilitetane, sagt.
Villejuif, 30. juni 2024
Eg er på valvake i atelieret til ei venninne. Første valrunde: Nasjonal Samling (RN) får 33 prosent av stemmene. Dei skyt protestfyrverkeri i den kommunistiske bydelen like bortanfor her.
I talen sin etter at dei første tala kom inn nettopp, sa Marine Le Pen: Vi må unngå at landet fell i hendene på den ekstreme venstresida, med sine valdelege, antisemittiske og antirepublikanske tendensar.
Det er vilt! At det er muleg å seie på ei så stor scene som talen på valnatta, betyr at ingen held henne ansvarleg for den logiske bresten. Det betyr at nok folk aksepterer at RN «ikkje er» antisemittisk, og at venstresida «er» det. Sjølv om fleire toppar i RN er holocaustfornektarar.
Bellevilleparken, 1. juli 2024
Nasjonal Samling. På avisframsidene står det: FELLES FRONT (mot RN). Då eg kom inn i aviskiosken, sa innehavaren til meg: Det er forferdeleg, det som har hendt oss. Han sa dette skjer fordi Macron har ignorert alle protestrørslene. Alle her er einige i at Macron har skulda. Den nedlatande makta, seier RN. Dei rikes president, seier Det Ukuelege Frankrike (LFI).
I Le Monde i dag skriv Cécile Alduy at Macron i valkampen har tatt i bruk ein skremselsretorikk med opphav i ytre høgre. Om berre regjeringsmedlemmane og journalistane hadde protestert mot ordbruken hans, skriv Alduy. «Men vi, borgarane, har makta til å blokkere slike fornærmingar mot verdiane våre. Vi må nekte å gå med på denne vinklinga av debatten, og dette språket.»
Sjeldan har eg lese ein så kvass og deltakande analyse av språkbruk. Eg har omsett nokre utdrag for deg, som eg legg ved.1 2 3
Candle Kids, 4. juli 2024
Vanlegvis har det noko for seg for meg å reise åleine.
Eg klarar ikkje å kople meg inn i byen, eg klarar ikkje å snakke språket, det er for mykje tvil og fortviling. I meg og omkring meg.
Så eg snakkar berre enkel fransk, slappar ikkje av.
Eg hatar den globale borgaren, sjølv om eg liknar denne. Den internasjonale borgaren, som berre snakkar om kva ho skal gjere. Den same kaffimenyen over heile verda.
– But tell them how you want it.
– Yeah, I´m gonna tell them exactly how I want it.
På metroline 11, 5. juli 2024
Det einaste som kjennest rett denne sommaren, som det kjennest som at både kroppen og hovudet vil, er å danse. Viss eg skriv for å rote rundt og finne meining, dansar eg for å filtrere ut all driten, sleppe tak i alt eg ber på, for å løyse ut kjenslene.
Er det ikkje rart? Av og til når ein finn ny musikk til rett tid, som med brat (sjølv om du allereie er lei av å høyre om det) – både intenst dansbar og fullt av tvil, mørker – kjennest det nesten livsnødvendig at den musikken finst, at ein ikkje kunne klart seg utan?
La Mutinerie, 7. juli 2024
Andre valrunde! For ei omvend stemning!
Er på valvake arrangert av kollektivet Les Inverti.e.s. Det starta med dragshow og slutta med at venstresida vann. (Flest sete i nasjonalforsamlinga, men berre rundt 25 prosent av stemmene.) Eg trudde ikkje det kunne skje. Alle sprang ut på gata og ropte slagord: «Vi har vunne! / Alle saman hatar Bardella! / Ungdommen gir faen i RN! / Vi er alle antifascistar!» Slagorda her er ofte formulert slik; kollektivt, ei slags frammaning av denne haldninga i alle.
Kvelden var leia av Emily Tante, paljettglitrande og politisk dragqueen. Frankrike er eit land av språkleik og ordspel. Når du uttalar «Emily Tante», høyrest det heilt likt ut som «est militante», som betyr «er aktivist». Altså eit perfekt namn for ein aktivistisk dragqueen («tante» er også eit ord som er blitt brukt nedsetjande om homofile). Ho og kollegaen Modesty opptredde til den gamle hiten til Myléne Farmer, Désenchantée.4 Også dansbar og desillusjonert musikk.
Violette & Co., 9. juli 2024
Eg trur ikkje eg har forstått dansing på denne måten før; at ein også kan danse av tungsinn, ikkje berre glede. Eller at ein ikkje alltid blir glad av å danse, men at det lindrar. Kanskje kroppen kan bearbeide noko hovudet ikkje kan.
Eg les Vernon Subutex-serien i sommar. Den handlar på ein måte om dansing (og fellesskapet). Karakteren Gaëlle: «ho dansar, og ho har lagt vekk hjernen (…) ho dansar og tenkjer på alt som har forsvunne og som likevel framleis finst.» Vernon: «Overalt omkring dei levande, dansar dei døde og dei usynlege.»
Gare de Lyon, 11. juli 2024
OK, men er moderne byar berre blitt kulisser for rike turistar som spelar ut livet sitt? Sentrum av Paris er fullt av selfie backdrops og OL-tribunar. Dei har planta palmar i blomekasser langs ei av bruene som kryssar Seinen. I Syden er turismen kanskje meir kitschy og parodisk, men Paris er akkurat like turistifisert, berre meir fin på det, meir overlegen.
Kanskje eg berre er ferdig med byar. Kjenner meg likevel løfta etter valet på søndag. Varmt, alle dei parisiske luktene blir så mykje tydelegare. Urin, vaskepulver, eksos. Folk overalt som sit og les bøker.
Anna Kleiva
Født 1985. Forfattar og gjendiktar. Siste bok: Solplomme (Oktober, 2024).
Fotnoter
Cécile Alduy: Den lyssky musaken til RN går under radaren og slår rot
Marine Le Pen, som såg klart og tydeleg kor mykje dei verbale fadesane til far hennar kosta i valrundane, bygde normaliseringa av Nasjonal Front på ein plettfri kommunikasjon. (…)
I heilt andre enden av skalaen har nokon av rivalane hennar til høgre og venstre dei siste åra verka å søkke stadig lenger ned i det ynkelege showet av buzz-kommunikasjon for å tiltrekke seg merksemd. Medan Nasjonal Samling i stadig større grad glattar ut diskursen sin for ikkje å la nokon få fatt, er det punchline-strategien som sigrar hos andre – og særleg to personlegdomar som for tida kaprar merksemda til journalistane, og dermed det medielandskapet som blir tilbydd borgarane, Emmanuel Macron og Jean-Luc Mélenchon.
Frå «ulydige gallarar» med «masse subsidiar» til franskmenn som han «tek på si kappe» «å gjere forbanna» har Emmanuel Macron gjort oss vane med kjappe svar som har til hensikt å sjokkere. Nyleg er denne hangen blitt meir kynisk, med ein kalkulert gjenbruk av eit idelogisk markert, lepenistisk vokabular: «menneskerettigheit-isme» i eit intervju med vekeavisa på ytre høgresida, Valeurs actuelles, «avsivilisering» då han snakka om opprøret utløyst av dødsfallet til den unge Nahel i juli 2023, og den 18. juni «immigrasjonistisk» for å snakke om det politiske programmet til den sameinte venstresida – ein ekte lepenistisk neologisme, utan humor. Vi gnir oss i auga før vi trur det.
(…)
Imidlertid er verknaden krystallklar: ei sjokkerande banalisering av det identitære språket frå ytre høgre, sjøsetting av eit verdssyn fundert på stigmatering av utlendingen, samanblanding av politiske skiljeliner og destruksjonen av moralske hindringar i offentleg debatt. Fungerer også som: fryktretorikk for å vekke dei primære driftene hos veljarane heller enn fornufta deira (for øvrig ein framgangsmåte typisk for ytre høgre), ein avleiingsstrategi der ein falsk semantisk polemikk blir fabrikkert for å rette merksemda mot eigen person
(…)
La oss ignorere han.
Når det gjeld Jean-Luc Mélenchon, som er ein person journalistane straks nemner i kvart einaste intervju med ein kandidat som støttar Den Nye Folkefronten (Nouveau Front Populaire), er han ingenting. Verken stortingsrepresentant, partileiar eller kandidat. På kva grunnlag blir han invitert til prime time, og på kva grunnlag vender ein stadig tilbake til hans namn når ein snakkar om samhaldet på venstresida, om det ikkje er for å auke forvirringa som ligg i lufta og viske ut det som eigentleg står på spel? Når det gjeld dei verbale angrepa hans, er dei berre bråk. Overlat han til pensjonistlivet sitt og ignorer den manipulative munndiaréen hans. Her også, la oss ignorere han.
Det kan verke paradoksalt at ei som er spesialist i analysen av politisk diskurs oppfordrar til å slutte å høyre på visse politiske leiarar (ikkje alle – så lenge dei har viktige ting å seie). Men å leite etter meining i det ubetydelege er å leite forgjeves. Når politikarane brukar språket berre for å få publisitet, når dei kynisk reknar ut kva ord som vil skape polemikk og politisk strid og splitting, når dei brukar språket på destruktivt vis, la oss ignorere dei. La oss ikkje lenger gi merksemd til dette narrespelet, som går ut på å styrte til for å kommentere spydigheitene til umodne narsissistar.
I ein så alvorleg situasjon som no bør vi bruke all energien vår på å avkode det som verkeleg står på spel. Viss ikkje brukar vi opp all vår mentale kapasitet på å prøve å skilje bråket frå det som har meining, skilje den patetiske kaklinga til nokre få agitatorar frå det meir dempa, men seigliva signalet som vi står i fare for å ikkje få med oss konsekvensane av, for det kjem så heilt i skuggen av denne parasitteringa. Det er avgjerande at alle (borgarar, analytikarar, medverkande og ikkje minst media) får denne fresinga til å teie, for det er presserande å høyre etter om vi skal kunne oppfatte, under den glatte og motstandslause diskursen til Nasjonal Samling, dei underliggande og koda beskjedane frå ei brutal ytre høgreside.
(…)
Eg legg ved den omsette teksta til Désenchantée:
Desillusjonert, avfortrylla
Symje i morgondagens urolege vatn / Vente her, på slutten / Sveve i den altfor tunge lufta / av nesten ingenting / Kven skal ein gi handa til?
Viss eg må falle høgt oppe frå / måtte fallet mitt bli treigt / Eg har ikkje funne kvile / i anna enn likegyldigheit / Og likevel vil eg så gjerne finne att uskulda / Men ingenting gir meining og ingenting funkar
Alt er kaos her i nærleiken / Alle ideala mine: uthola ord / Eg søker ei sjel som kan hjelpe meg / Eg høyrer til ein desillusjonert generasjon / avfortrylla
Kven skulle kunne hindre meg / i å høyre alt / Når fornufta smuldrar / korleis skal ein vite ut eller inn / Kven kan påstå / dei voggar oss i magen sin
Viss døden er eit mysterium / har ikkje livet noko ømt ved seg / Viss himmelen har eit helvete / kan himmelen godt vente på meg / Sei meg, i slike motstridande vindar, korleis skal ein føre seg? / Ingenting gir meining lenger, ingenting funkar lenger
Alt er kaos her i nærleiken / Alle ideala mine: uthola ord / Eg søker ei sjel som kan hjelpe meg / Eg høyrer til ein desillusjonert generasjon / avfortrylla
Kaos kaos kaos / Kaos kaos kaos
Alt er kaos her i nærleiken / Alle ideala mine: uthola ord / Eg søker ei sjel som kan hjelpe meg / Eg høyrer til ein desillusjonert generasjon / avfortrylla
osv.
Født 1985. Forfattar og gjendiktar. Siste bok: Solplomme (Oktober, 2024).
