Sirocco

Herregud for ein kveld. Eg var så glad for at du var heime, du stod oppreist i all vinden medan dei andre bles over gatene som tørt buskas. Eg lurer på om du skulle ønskje du ikkje hadde vore der, med denne framtida som tårnar seg opp i eit stort kaos framfor oss. Og i mellomtida var natta gammal og du var vakker.

For lenge sidan køyrde mor mi og eg saman til eit bryllaup. Eg hadde vore forlova med både brudgommen og forlovaren på eitt eller anna tidspunkt. Eg var tjuetre, kontordame om dagen og om natta ei groupie-oppdagarinne som jakta langs den heite Sunset Strip. Eg hadde brote med begge dei to mennene fordi eg vart utolmodig av vanlege solnedgangar; ein eller annan stad på himmelen fanst det eit storstilt karneval som eg gjekk glipp av, det var eg sikker på. Men likevel, det kjendest rart at dei mennene hadde sklidd unna på den måten. «Eg lurer på», sa eg til mor mi, «om eg nokon gong kjem til å bli gift.»

«Vel, viss du blir det,» sa ho, «så gift deg med nokon du ikkje har noko imot.»

Det einaste andre rådet ho gav meg om den saka, var å fortelje meg at sidan eg likte kvitlauk så godt, var det best eg gifta meg med ein italienar. «Eller nokon som likar kvitlauk like godt som deg, kjære.»

Etter kvart som tida gjekk, gav eg ikkje berre opp tanken på å finne ein italienar eg ikkje hadde noko imot, eg gav opp tanken på å finne nokon som helst eg ikkje hadde noko imot. Men eg var stadig sikker på at det fanst ein storstilt gyllen solnedgang ein eller annan stad på himmelen.

Då eg var tjueåtte, bestemte eg meg for å gjere nokre skikkelege forsøk på vaksenliv, og eg kasta meg ut i fatale ulukkestilfelle som nesten tok livet av dei stakkars mennene fordi eg ikkje gjorde anna enn å bruke pengane deira, flørte med omlandet, gråte og seie «Eg hatar San Fransisco». (Begge desse skikkelege forsøka hadde mykje med San Fransisco å gjere. Alle mine vaksen-aktige oppgjer med verkelegheita har gått føre seg der og kjem alltid til å gjere det.) Etter at eg vart slått i bakken for andre gong, pakka eg alt eg eigde bak i bilen min og køyrde sørover, attende til LA, og eg visste då at eg aldri kom til å vekse opp slik det er meininga du skal. Eg var nesten tretti den seine ettermiddagen eg endeleg kom heim til byen min, og ein enorm smektande smog-solnedgang forma seg på himmelen i vest. Syster mi, som hadde køyrt ned saman med meg, hadde fortalt ufatteleg skitne historier om turen sin til Hawaii på ein 36 fots seglbåt som hadde brukt seks, ikkje tre, veker på å komme fram, og det hadde regna kvar dag. «Ei natt då eg hadde vakt,» fortalde ho, «var det så lyst på grunn av månen og det var store dønningar, og så med eitt var der ein kvit hai, like lang som båten, rett ved sida av meg.» (I løpet av ein månad gløymde ho alt det dårlege og no tenkjer ho attende på heile den forferdelege reisa med ømheit.) Men om reisa hennar hadde vore dumdristig og farleg, var den ingenting samanlikna med mannen eg hadde valt meg som vaksen mannleg make – ein fæl skorpion frå Texas som like gjerne kunne ha skote meg som sett på meg, om han ikkje hadde vore så full at han ikkje kunne sjå. Eg lokka fram katastrofen ved å rakke ned på greia hans for Sam Peckinpah («Du og Sam Peckinpah», snerra eg, «er begge elleve og eit halvt år gamle!»). Forteljingane om alt vi hadde gjort, fekk av ein eller annan grunn meg og syster mi til å le så mykje at vi måtte køyre inn til sida av vegen. Då eg såg oss gli over bygrensa til LA, ringla gleda gjennom auga mine. Åh gud, tenkte eg, heim.

I bil heim, med ryggen mot den enorme oransje flaggermusa av ein solnedgang, austover langs Olympic Blvd, i rushtida, bestemte eg meg for at det var nok no, eg skulle vere nøgd berre med solnedgangane i Los Angeles og gløyme det med å finne nokon eg ikkje hadde noko imot.

Eg hadde ei samling elskarar som kunne halde meg varm, og vennskapa mine med kvinner, som alltid fengsla meg med viddet sitt, motet og oppfinnsamheita, og som aldri fortalde den same historia to gongar. Kvinner hadde eg altså ikkje imot. Eg meiner, du kan reise ein stad med ei kvinne og komme attende utan problem (eller som agenten min, Erica, skar igjennom og sa: «Du veit at når du et middag med ei venninne, kjem du til å komme heim igjen som eit heilt menneske»). Eg hadde ei tredje samling medsamansvorne som var menn, men ikkje elskarar. «Berre vennar», kallast dei. Det mest amerikanske skiljet som kan tenkast. Einast vi kan finne på å seie «berre» om ein venn. Mine «berre vennar» var meir pålitelege enn dei fleste av mine «berre elskarar» sidan «berre elskarar» alltid stod klare til å seie «Jøss, du har lagt på deg» eller «Skal du ha på deg dei skoa?».

I over eitt år var William min næraste «berre venn». Han budde under ein kilometer unna og jobba frilans med skriving, så vi vart inviterte til same slags greier der det var forventa at ein skulle ta med seg ei presentabel utgåve av det motsette kjønn. (Terry Finch og eg har oversett denne regelen i det siste, og når dei inviterer henne til ein eller annan lokal samankomst og seier ta med «nokon», tek ho med meg.) Etter avgjerda mi på Olympic Blvd om å gi opp å finne nokon eg ikkje hadde noko imot, hadde eg i større grad avfunne meg med tamme festar, eller det å dra dit med ein «berre venn». Før drog eg alltid åleine overalt.

Når du er ein plass åleine, får du tenkt. Når du er ein plass saman med nokon, blir du jaga av detaljane, for eksempel når har den andre personen lyst til å dra; detaljar som tappar deg for energi når du forsøker å finne fram til sentrum av ein fest. Å vere der med William la ein dempar på dei herlege mulegheitene. Men dei hadde eg gitt opp, og eg vil tru det var grunnen til at eg drog så mange stadar saman med William.

Til saman femna vi heile spennet av typiske LA-arrangement; vi gjekk på pressefestar, museumsseremoniar, kunstopningar, middagar, filmvisingar, og til og med gjekk vi saman når vi ikkje var nøydde til det, som ut for å ete middag. Ein apati utan lidenskap batt meg til han.

Stadig sjeldnare slo det meg at eg hadde inngått eit kompromiss, og ganske snart såg det ut som eit heilt vanleg liv.

Det hadde vore meir min stil å sverje til kjøttmarknaden på Tana’s, der potensielle elskarar seier «Kva er det no du har gjort med håret?». Tana’s er den plassen der alle sjekkar kvarandre opp og et kvitlauk. (Det er rart å ha ei mor som har rett til og med på detaljnivå.) Tana’s med dei gamaldagse dukane i raudt og kvitt, spinatsalatane og den drita uendelege ventetida for å få bord. Tana’s er den plassen eg burde ha dratt til. Åleine.

«Eg må ta eit fly i morgon tidleg», var visst det einaste alle elskarane mine trong kviskre for å få meg. Av og til var dei vekke i månadsvis, og William og eg kunne vekse meir og meir inn i posituren vår. Av og til steig alle elskarane mine ned frå himmelen samtidig, og då skulte William på meg fordi eg gløymde at vi var inviterte ein eller annan stad. Eg forlét William for mine «berre elskarar» slik Gloria Steinem seier at kvinner ikkje skal forlate kvinner berre fordi ein mann dukkar opp.

William hadde også elskarar, massevis, og av og til stakk han av i ei veke eller to til romantiske himlar som fekk meg til å riste på hovudet. Korleis kunne han framleis tru på alt det der, spurde eg han ofte.

I starten, då vi nettopp var blitt «berre vennar», hende det ofte at William stirte lengselsfullt på meg og venta på at eg skulle bli galen eller full nok til å hamne til sengs med han. Men eg vart aldri så full eller så galen, og omsider la William dei romantiske draumane om meg på hylla, slik eg hadde forlate mine den ettermiddagen eg kom heim frå San Fransisco for aller siste gong. Aller siste gong.

Og alt ville ha halde fram på same vis også, hadde det ikkje vore for sirocco-vinden, sjølv om eg hatar å skulde på vêret.

 

Det var ein slik kveld då Santa Ana-vinden bles så kraftig at lyktene frå politihelikoptera var det einaste på himmelen som var beint. Frå heilt tidleg i barndommen har eg fryda meg over Santa Ana-vinden. Syster mi og eg brukte å springe ut og danse under stjernene på den kjølige plenen framfor huset og le hysterisk og synge «Haik, haik, gi oss skyss» og førestille oss at vi kunne bli tatt med til himmels på kosteskaft. Både Raymond Chandler og Joan Didion ser på Santa Ana-vinden som ein slags mektig vondskap, og eg forstår kva dei meiner, for eg har sett folk krympe seg i migrene og bli galne. Når eg kjenner at den kjem, går eg i dansemodus.

Ein gong då eg var femten, gjekk eg på folketom sement i 44 graders tørr varm vind ein heil ettermiddag berre for å få kjensla av vinden, åleine. Alle andre gøymde seg innandørs.

Eg kjenner den vinden slik inuittar kjenner snøen sin.

William og eg var saman som vanleg på opninga av ein ny klubb som heitte Blue Champagne. Forvirringa som vinden dreiv med seg, og duvinga, gjorde meg laussluppen. Det kjem ikkje på tale at eg er edru når alt flagrar rundt for berre livet. Dei forsøkte å arrangere ei heller verdig opning med parkeringsvakter i raude frakkar og ingenting ville stå i ro eller beint, bortsett frå mønsteret som lyktene frå politihelikoptera danna på kryss og tvers av himmelen naturlegvis.

Vi møtte på ein av dei kasserte elskarane mine, Jack, som prøvde å oversjå meg, men hatten til kjærasten hans bles nedover inngangen og eg fekk tak i den, så han rota seg inn i takknemlegheitsgjeld. Kjærasten foreslo at vi fire skulle sitje saman. Ho var anten heilt in eller heilt ute i moteverda, tenkte eg; kleda hennar var så hennar eigne. Ho introduserte seg som Isabella Farfalla og greip handa mi. Jack følgde etter henne inn på klubben og håpte at vi fire ikkje skulle sitje saman.

Champagnen (som ikkje var blå) var gratis, og vi enda opp med å drikke fire flasker. Det var visst også slik at eg enda opp med å omfamne Isabella Farfalla veldig.

«Åh nei,» skreik eg til William, som ringte morgonen etter for å gni det inn. «Eg trudde det var ein draum!»

«Det er andre gongen du har stole nokon frå Jack…,» sa William og mora seg.

«Hæ?»

«Var ikkje Shawn saman med han då du…,» minte han meg på.

Og då hugsa eg sjølvsagt den gongen Jack hadde hatt eit vilt crush på ein elegant, kjekk, men ambivalent ung mann som heitte Shawn. Shawn sausa saman all kjærleik og vart dratt mot det som brann sterkast, som vanlegvis er meg. Så ikkje berre hadde eg forlate Jack, eg hadde stukke av med det han helst ville ha i utgangspunktet: Shawn. Romansen mellom Shawn og meg hadde eit svakt grunnlag og svann heilt då han reiste heim til Charleston i ein månad. Uansett hadde han vore «berre ein elskar» så eg merka det knapt. Og dessutan syntest eg at heile den samfunnssektoren som Jack var ein del av, var utan hald i, for ingen hadde ekte stil: Dei hadde Porschar og var tynne og tok kokain utan eingong å vere i filmbransjen – alle var i perifere forhold som reklame og blad. Massevis av art directors. (Ein god art director er ein pensjonert art director.)

«De såg ordentleg vakre ut, de to,» sukka William over meg og Isabella, «når de kyssa.»

«Så. I det minste såg vi vakre ut,» sa eg. «Kva skal eg gjere med det?»

«Kanskje du faktisk likar kvinner betre,» foreslo han. «Kanskje det er det som har vore greia heile tida.»

«Men kva gjer ein med kvinner?» sa eg og såg straks for meg akkurat kva ein ville gjere. «Det var sikkert berre Santa Ana,» sa eg.

«Du kyssa aldri meg på den måten,» svarte han.

Du veit, når du tenkjer over det er det eit under at kvinner har noko med menn å gjere i det heile tatt, og inga overrasking at menn har pønska ut alle mulege slags ordningar for å binde kvinner til seg, som å ikkje gi dei noko pengar. Viss du kunne velje mellom å ligge med ein vakker mjuk skapning eller ein stor hard ein, kva ville du gå for? Eg meiner, om dei hadde like mykje pengar, begge to?

Det viste seg at Isabella Farfalla var eit rovdyr som kasta seg over inkjeanande kvinner (kven kunne ane?), og før dei visste ordet av det, var dei der eg var, morgonen etter, i undring over det som hadde hendt. Ikkje henne, sa eg til meg sjølv, ho kan vere farleg.

Ei veke seinare såg eg henne på ein fest, med dei svartdjupe perleaugene sine på ei nitten år gammal jente på andre sida av rommet, ho venta på det augeblikket då jenta skulle ha drukke akkurat litt for mykje.

Isabella Farfalla var frå Perugia og jobba i Hollywood, der ho fotograferte filmstjerner for eit europeisk nyheitsbyrå. Ho var lei av den eldgamle dekadansen hennar eige land stod for, og måtte flytte til LA fordi alt verka så nytt. Men Isabella var ei øydeleggjande kraft som kjeda seg i takt og sette fart på ting berre fordi det var naturen hennar å fylle inn med kaos akkurat når ting så å seie hadde stivna. Ho var som Santa Ana-vinden, og om ho ikkje hadde kyssa meg, ville William og eg sikkert ha dratt på museum saman enda. Gravlagde.

Etter den kvelden var vêret harmlaust og kjedeleg ein månads tid, og lunta av garde på 23 graders dagar og 15 graders netter. Midtvesten vart ramma av snøstormar, i sør var det orkanar og i aust tidleg vinter.

William og eg gjekk vinteren i møte i sommarklede. Vi drog på fleire kunstfestar og tok mykje kokain; kokain er skilsmissedopet, og oktober er månaden for skilsmisser sidan folk vil få det unnagjort før høgtida.

Men ting hadde endra seg mellom meg og William. Endra seg igjen. Han hadde begynt å sjå romantisk på meg att, og eg oppdaga han stadig på andre sida av tettpakka rom. Det rare var at kvinner faktisk syntest han var sexy. For å gjere han til lags kom dei med gåver til meg.

«Kvifor får eg dette?» undra eg då den første kvinna, kvelden etter ho hadde ligge med William, sjenert gav meg eit antikt sigarettetui.

«Eg tenkte kanskje du ville…like det,» sa ho.

Eg såg på William og syntest det var umuleg å sjå for seg den flotte kosakk-aktige framtoninga hans naken ved sida av meg. Det var ikkje utsjånaden hans som gjorde han umuleg. Det var det han sa. Det var humoren hans. Han nekta å la eit ordspel fare. Ein mann som nektar å la ordspel fare, får aldri leike hor-spel med meg. William var mangelfull på eit heilt grunnleggjande område som gjorde all lidenskap umuleg, men han såg på meg likevel, og stadig vekk oppdaga eg at han stirte frå skuggane, der ei smidig, smilande jente følgde blikket hans og anten gav opp eller bestemte seg for å «forstå» og gi meg enda ei gåve.

Eg hadde ein heil boks med silkeroser, sigarettetui, perlehalsband og øyreringar i starten av oktober, då Santa Ana slo til for andre gong.

 

Det var ein søndag og Santa Ana-vinden hadde vore på ferde sidan kvelden før. Det var så tørt at om du plukka ein bougainvillea, balsamerte den seg i varmen og varte evig som japanske papirblomar. Day Tully, verdas vakraste jente, hadde ringt meg med eit gapande håp om at eg skulle vite om noko som kunne gi henne litt gnist – ho hadde ikkje klart å lese eingong, klaga ho; ho hadde lege i badekaret i kaldt vatn heile morgonen, og kva gjorde folk her (ho var frå Seattle) når det var slik som dette? «Kom bort,» foreslo eg.

Sjølv når ho var uttørka av vind hadde Day Tully fjeset til ei jordnær jente frå ein kalender for bønder i 1948. Ho var Amerika-for-den-vide-himmelen, grunnen til at gutane våre med glede døydde i krigen. Ho var skodespelar, og som alle skodespelarar var ho berre ekte når ho forstilte seg. Ei av favorittforestillingane hennar var å vise seg som ein skarp ung skodespelar som interesserte seg for all kunst, men særleg skriving. I verkelegheita hadde ho ikkje eingong lese Stolthet og fordom eller Catch-22.

Unge gutar slengde opp på sandstrender av håplause crush kunne ikkje ha sett på meg med meir fortrylla beundring enn henne. Fordi eg var forfattar, sa ho. Lynet som låg i lufta fekk det brune håret hennar til å sprake, og ho forsøkte stadig vekk å feste det under ei blå hårspenne, men det ville ikkje ligge.

«Vi går bort til William,» sa eg. «Eg likar å gå når det er sånn som dette.»

«OK,» sa ho, «men eg har høyrt at denne vinden gjer folk til galningar.»

William var veldig glad for å sjå oss, for han blir tankespreidd av vinden og klarer ikkje å konsentrere seg. Han fylte tre iskalde, grøne drammeglas med vodka og vi skåla med kvarandre og drakk. Før ho sette frå seg glaset, forklarte Day at ho eigentleg ikkje drakk noko særleg, men det gjorde William og eg og vi ville ikkje høyre snakk om det.

Det var nok då eg begynte å hjelpe henne med den blå hårspenna … I alle fall hevda William etterpå at eg var den første til å angripe. Det eg ikkje ville gjere med Isabella, som visste kva ho gjorde, sette eg enkelt i gang mellom Day og William og meg sjølv. I årene mine gnistra keisemda og vodkaen av begjær, begjær og oppegga nysgjerrigheit velta oss, Santa Ana-erte, ned på William si seng. Men ikkje William. Eg let ikkje William ta på meg, og Day, stakkars, vart nesten riven i to.

Om William aldri kunne få meg så fekk han i det minste det eg ville ha, for Day vart faktisk forelska i han til slutt, slik som alle dei andre kvinnene. Før ettermiddagen var omme, var ho hekta.

Vi stod utanfor leilegheita til William i den heite skumringa og Day trygla meg drita om å bli med «oss». Ho og William hadde plutseleg blitt «oss», og eg fekk for meg eit ekkelt syn av at William endeleg møtte nokon som ville høyre på poesien hans og synast han var ein stor forfattar. Og eg var så full at eg sa «William er ein dum forfattar! Han er ikkje … interessant.»

Eg gjekk frå dei utanfor leilegheita til William, eldraud av forvirring og bestemt på å gjere noko. Snakke med nokon. Den einaste personen som visste noko som helst om sånt som dette, var Shawn, som var heime og gjestfri og alltid edru, gudskjelov.

Han høyrde på Chopin og fylte på væske i ein sigarettennar som såg ut som den vog fem kilo og var laga av bronse. Det var små figurar som dansa vals på den, ein mann og ei kvinne, for det var også ein speledåse, ikkje berre ein sigarettennar. Han hadde på seg ein sølvfarga silkekimono som måtte vere frå Charleston sidan den definitivt ikkje var LA; og alle vindauga stod opne og rommet bles litt rundt av den grunn. Han var så vakker.

Det er Hollywood-sladder at Shawn kom frå Charleston med knust hjarte etter at ein sjarmerande eldre millionær som heitte Mark plutseleg, etter åtte år med saumlaus lukke, bestemte seg for å ta alle unge gutar som fanst. Unntatt Shawn. Shawn reiste frå Mercedesen, trenchcoaten med minkpels i kantane, sølvromma sine i Charleston og kom til Hollywood utan familie i bransjen og utan anna erfaring enn sjarm og eit mål om å vekke velvilje koste kva det koste ville. Det som var pussig med Shawn var at eg verkeleg ikkje hadde noko imot han. Eg hadde ikkje noko imot det øydelagde livet hans eller dei fortidige sølvduskane eller Mark. Eg fortalde han min versjon av ettermiddagen og avslutta med «Korleis kunne ho gå for William, Shawn, når eg ville ha henne?»

«Du gjorde henne sikkert livredd,» meinte han. «Det gjer du ofte, veit du.»

«Men William då, korleis kunne han …?»

 «Av og til, når du ikkje kan få det du vil ha, får du det personen du vil ha, vil ha.» Han bles på veika i sigarettennaren og heldt fram dansarane, som var pussa no. «Eg forstår ikkje at du vil henge så mykje med William uansett, han er så dust.»

«Å,» sa eg automatisk, «vi er ‘berre vennar’.»

Men etter den kvelden smelta dei mannlege «berre vennane» mine vekk. William og Day forsøkte å involvere meg i romansen sin; særleg Day prøvde, men eg hadde allereie nok sigarettetui til å vere ei som ikkje røyker eingong.

Isabella hadde reist til Italia for ein periode, og då ho kom attende, møtte Shawn og eg på henne fleire gongar. Ho kom innom meg i leilegheita mi ein ettermiddag, overvelda av naken nysgjerrigheit, og spurde korleis det kunne ha seg at eg hadde slått opp med ein ekte mann som William og no vart sett overalt med ein som var så openlyst homo som Shawn, og sakna eg ikkje sex eller kva?

«Han er ikkje så homo,» forklarte eg, «og dessutan har vi det artig.»

«Eg forstår det ikkje,» heldt ho fram. «Folk lurer verkeleg på det der med dykk to – heile tida – saman.»

 «Herregud, folk …» sa eg.

Greia er at no som eg er med Shawn, bryr eg meg ikkje eingong om det skulle finnast eit storstilt karneval på himmelen som eg går glipp av. Tenk på det, kor streite vi ville ha vore alle saman, om det ikkje var for Santa Ana-vinden. Som mønsteret av dei helikopterlyktene utanfor Blue Champagne.